Mô hình 3 đáy là gì? Triple Bottom Pattern là mẫu hình quan trọng khi phân tích kỹ thuật đầu tư. Mô hình là công cụ hỗ trợ nhận diện điểm đảo chiều tiềm năng của xu hướng giá, đảo chiều từ giảm sang tăng. Nhờ vào khả năng phân tích mô hình ba đáy, nhà đầu tư có thể xác định các cơ hội mua vào khi thị trường đang ở mức thấp và dự đoán những biến động giá trong tương lai.
Triple Bottom – Mô hình 3 đáy là gì?
Mô hình 3 đáy (Triple Bottom) là một hình thái giá bao gồm ba mức đáy liên tiếp. Các đáy này có độ cao tương đương và khoảng cách thời gian xấp xỉ nhau. Giữa ba đáy này xuất hiện hai đỉnh gần như ngang hàng. Đường thẳng nối hai đỉnh này được gọi là neckline, đóng vai trò là một mức hỗ trợ quan trọng. Bởi mô hình chỉ được xác nhận khi có nến đóng cửa đi qua đường neckline.
Để giải nghĩa cụ thể hơn về mô hình ba đáy là gì, nhà đầu tư cũng có thể coi nó như một mô hình báo hiệu sự đảo chiều xu hướng, chuyển từ xu thế Downtrend sang Uptrend.
Các tiêu chí của một mô hình 3 đáy chuẩn đẹp
Nếu muốn được công nhận là một mô hình ba đáy – Triple Bottom đạt chuẩn, cần phải thỏa mãn những yếu tố sau:
- Xuất hiện trong giai đoạn điều chỉnh, sau một xu hướng giảm rõ rệt.
- Ba đáy có độ cao xấp xỉ nhau, không có sự chênh lệch lớn.
- Khoảng thời gian hình thành giữa các đáy không được quá xa nhau.
- Đường neckline (đường viền cổ) có thể là đường ngang hoặc đường chéo.
- Độ tin cậy của mô hình sẽ ngày càng lớn nếu nến break đường viền cổ là nến bao trùm.
Ý nghĩa của mẫu hình 3 đáy trên thị trường đầu tư là gì?
Mô hình ba đáy được phát triển dựa trên cơ sở của mô hình hai đáy. Vì vậy mà hình thái 3 đáy sẽ thể hiện tín hiệu mạnh mẽ hơn trên thị trường. Tuy nhiên, mô hình này lại không thường xuyên góp mặt trên biểu đồ giá.
Trong xu hướng giảm, khi các đỉnh và đáy liên tiếp thấp dần và mô hình ba đáy được hình thành như sau:
- Đáy đầu tiên xuất hiện giống với các đáy cũ đã có từ trước. Giá gặp hỗ trợ và tăng nhẹ, tạo thành đáy thứ nhất.
- Giá giảm lần nữa, gặp ngưỡng hỗ trợ lần hai nhưng không đủ sức để phá vỡ. Sau đó, giá tăng trở lại và hoàn thành đỉnh thứ hai. Đây là bằng chứng cho thấy nhà đầu tư đang có sự do dự về có khả năng sẽ xuất hiện đảo chiều trong thời gian sau. Một số nhà đầu tư lâu năm cũng bắt đầu đặt ra câu hỏi về sự đảo chiều sau khi nhận thấy sự xuất hiện của mẫu hình 2 đáy.
- Đáy thứ 3 cũng được xây dựng giống với đáy thứ 2. Tại thời điểm này, niềm tin vào xu hướng tăng được củng cố do giá đã ba lần không phá vỡ đáy cũ. Khi giá vượt qua neckline, càng khẳng định khả năng đảo chiều tăng giá.
Hướng dẫn cách xác định và vẽ mẫu hình 3 đáy
Chỉ báo ADX (Average Directional Index) sẽ giúp nhà đầu tư nhận thấy được mức độ sức mạnh của xu hướng thị trường. Vì vậy, việc sử dụng chỉ báo ADX cùng mô hình ba đáy có thể nâng cao hiệu quả giao dịch đáng kể.
Hầu hết các mô hình ba đáy đều được hình thành trong giai đoạn thị trường điều chỉnh, khi xu thế đang suy yếu. Điều này thường tương ứng với chỉ số ADX dưới 20, cho biết thị trường đang thiếu xu hướng rõ ràng. Tuy nhiên, trong một số tình huống hiếm gặp, mô hình này cũng có thể xuất hiện khi ADX dao động từ 20 đến 50. Do đó, khi ADX tiệm cận các vùng này, Traders hãy tiến hành tìm kiếm dấu hiệu của mô hình ba đáy.
Các bước vẽ mô hình ba đáy như sau:
- Bước 1: Nhận diện ba đáy riêng biệt trên biểu đồ.
- Bước 2: Xác định đường Neckline bằng cách kéo hai đỉnh nằm xen kẽ giữa ba đáy của mô hình.
Bằng cách kết hợp mô hình ba đáy với chỉ báo ADX, nhà đầu tư có thể tăng cường khả năng xác định thời điểm giao dịch phù hợp và tăng độ chính xác trong các quyết định đầu tư của mình.
Cách giao dịch với mô hình 3 đáy – Triple Bottom Pattern
Đối với mô hình ba đáy – Triple Bottom Pattern, điều quan trọng cần có để hình thành một mô hình hoàn chỉnh là sự break của đường giá lên đường neckline. Khi nhận thấy được đặc điểm này, nhà đầu tư có thể tận dụng để thực hiện các giao dịch sớm hơn. Cụ thể là đón đầu sự phá vỡ của giá.
Có hai cách tiếp cận khi giao dịch theo sự phá vỡ của đường viền cổ:
- Phá vỡ bị động
- Phá vỡ chủ động
Dưới đây là chi tiết từng cách phá vỡ của mô hình 3 đáy này:
Giao dịch với sự phá vỡ đường kháng cự (Neckline)
Giao dịch phá vỡ bị động mô hình ba đỉnh
Đối với chiến lược giao dịch này, nhà đầu tư khai thác sự phá vỡ để xác nhận mô hình ba đáy thông qua hành động đặt lệnh Buy Stop trên đường vòng cổ. Vị trí thích hợp là cách một vài pip, bắt kịp xu hướng tăng giá ngay khi giá vượt qua ngưỡng kháng cự.
Dưới đây là một ví dụ minh họa về việc giao dịch thành công với mô hình ba đáy:
Traders có thể thấy rằng giá đã chính thức breakout ngưỡng kháng cự một cách mạnh mẽ. với các cây nến tăng giá lớn liên tiếp. Trong trường hợp này, hai đỉnh số 1 và 2 không hoàn toàn ngang bằng nhau. Vì vậy, hãy xác định đường hỗ trợ là đường ngang qua đỉnh cao hơn của một trong hai đỉnh này để xác định ngưỡng kháng cự.
Giao dịch theo chiến lược này có nhiều mặt tối với rủi ro lớn.
Một số trường hợp giá không phá vỡ rõ ràng như đã đề cập. Thay vào đó có thể xảy ra sự phá vỡ giả và dao động xung quanh ngưỡng kháng cự hoặc có sự giảm nhẹ trước khi bắt đầu đi lên.
Tính chất đặc thù của phương pháp này đề cập đến sự đón đầu. Nghĩa là nhà đầu tư vào lệnh khi mô hình giá 3 đáy chưa hoàn toàn hoàn chỉnh. Nhiều tình huống thị trường rơi vào trường hợp kênh giá đi ngang rồi giảm liên tục và tạo thành mô hình lá cờ. Vì vậy mà phương pháp này được đánh giá là có tính rủi ro cao.
Việc xác định điểm dừng lỗ một cách chính xác không hề đơn giản. Thông thường, Traders có thể đặt stop loss nhất thời tại đáy C hoặc cách một khoảng pip nhất định. Sau khi vào lệnh thành công, hãy thiết lập stop loss về vị trí thích hợp hơn, điển hình như đáy cơ bản gần nhất hoặc dưới cây nến phá vỡ đường vòng cổ.
Phương pháp này có nhiều yếu tố khó kiểm soát, do đó được gọi là cách giao dịch bị động. Với những mặt trái như vậy, nhà đầu tư nên ưu tiên giao dịch bằng phương pháp chủ động hơn so với bị động.
Giao dịch phá vỡ chủ động
Để nhận biết sự phá vỡ thành công trong mô hình ba đáy, nhà đầu tư thường dựa vào một trong những yếu tố sau, theo thứ tự tăng dần về độ chặt chẽ:
- Giá đóng cửa của một cây nến vượt trên đường vòng cổ.
- Toàn bộ thân nến nằm phía trên đường cổ Neckline.
- Toàn bộ cây nến, bao gồm cả bóng, nằm phía trên trên đường kháng cự Neckline.
Khi áp dụng chiến lược giao dịch chủ động dựa trên sự phá vỡ, cần thiết một tín hiệu chắc chắn và rõ ràng Điều này hàm ý rằng ngoài việc thỏa mãn một trong 3 điều kiện trên, còn bổ sung yếu tố rõ ràng. Sự đánh giá này phụ thuộc vào nhận định cá nhân của trader mà không dựa vào một nền tảng cơ sở tiêu chuẩn nào.
Nói cụ thể, sự phá vỡ rõ ràng sẽ thể hiện những yếu tố sau:
- Cây nến phá vỡ tăng mạnh và có bóng trên ngắn.
- Giá đóng cửa của cây nến cách xa đường cổ Neckline một khoảng đáng kể.
Để minh họa cho cách giao dịch chủ động này, hãy cùng xem lại ví dụ trước đó của giao dịch phá vỡ bị động.
Trong chiến lược giao dịch phá vỡ chủ động, đừng nên vào lệnh sớm mà chỉ dựa vào cảm giác. Thay vào đó, nhà đầu tư nên kiên nhẫn chờ đợi sự xuất hiện của một cây nến phá vỡ rõ ràng trên biểu đồ giá.
Cây nến phá vỡ lý tưởng cần đáp ứng các tiêu chí sau:
- Tăng mạnh mẽ
- Bóng nến trên ngắn
- Giá đóng cửa cách xa đường neckline.
Nếu giá đóng cửa chỉ vượt đường neckline vài pip, đừng coi đó là sự phá vỡ rõ và nên theo dõi những cây nến sau. Ngay cả khi cây nến kế tiếp có thân hoặc toàn bộ nằm trên đường neckline, nhưng là dạng Doji hoặc Spinning top nhỏ, Traders vẫn chưa thể tin tưởng để đánh giá là nó tín hiệu phá vỡ đáng tin cậy.
Khi đã xác định được cây nến phá vỡ rõ ràng, nhà đầu tư có thể:
- Vào một lệnh “BUY” phía trên cây nến và đặt điểm dừng lỗ ở phía dưới
- Nếu bóng nến trên tương đối ngắn hoặc không có, có thể đặt lệnh BUY ngay lập tức, sau thời điểm cây nến đóng cửa
Trong tình huống giá tăng đến mức 1:1 và có sự đảo chiều giảm nhưng chưa chạm đến vị trí dừng lỗ đã thiết lập. Sau đó giá lại biến động theo xu hướng tăng để chạm tới TP mong muốn.
Nhưng nếu trong trường hợp cây nến phá vỡ có kích thước quá lớn so với hầu hết các cây nến chung, nhà đầu tư nên thận trọng và lựa chọn những cách sau đây:
- Có thể không giao dịch ngay
- Chờ đợi giá quay lại về và tạo mô hình nến đẹp trước khi thực hiện đặt lệnh.
Phương pháp giao dịch phá vỡ chủ động này cho phép nhà đầu tư kiểm soát tình hình tốt hơn, bớt rủi ro và có tỷ lệ thành công cao hơn.
Giao dịch với sự hồi về đường kháng cự (đã trở thành hỗ trợ)
Phương pháp giao dịch thứ hai tập trung vào hiện tượng kiểm tra lại các ngưỡng hỗ trợ và kháng cự sau khi chúng bị phá vỡ. Điều này dựa trên nguyên lý cơ bản của thị trường, nghĩa là sau khi phá vỡ một ngưỡng quan trọng, giá thường có xu hướng quay đầu lại kiểm định ngưỡng đó trước khi tiếp tục xu hướng mới.
Ưu điểm của phương pháp này là cung cấp cơ hội giao dịch tiềm năng với điểm vào lệnh có tỷ lệ risk/reward tốt. Tuy nhiên, phương pháp này cũng cần hoàn thiện hơn với những mặt tối như đòi hỏi sự kiên nhẫn cao để chờ đợi mức giá hồi mong muốn. Hoặc trong trường hợp giá không hồi về hoặc hồi về quá nhanh, trader không thể vào lệnh kịp thời.
Mặc dù có những thách thức, trader không nên quá lo lắng về việc bỏ lỡ cơ hội. Thị trường luôn cung cấp nhiều mô hình giá khác nhau, không chỉ giới hạn ở mô hình ba đáy. Việc tập trung vào chất lượng giao dịch hơn là số lượng sẽ mang lại kết quả tốt hơn trong dài hạn.
Để minh họa cụ thể, nhà đầu tư có thể xem xét một ví dụ thực tế về giao dịch với mô hình ba đáy, trong đó giá hồi về test lại ngưỡng kháng cự (trước đây là hỗ trợ) sau khi phá vỡ. Ví dụ này sẽ giúp làm rõ cách áp dụng chiến lược, xác định điểm vào lệnh, đặt stop loss và take profit.
Với ví dụ trên, khi giá quay về kiểm định vùng kháng cự cũ (đường neckline) và có thể quan sát thấy một tín hiệu đáng chú ý: mô hình nến bao trùm tăng (Bullish Engulfing) kết hợp với một cây nến Marubozu mạnh mẽ.
Chiến lược của nhà đầu tư là mở lệnh mua ngay lập tức (lệnh thị trường) sau khi cây nến tín hiệu kết thúc. Điểm dừng lỗ được đặt ngay dưới cây nến này để có thể quản lý rủi ro chặt chẽ. Kết quả là giá tăng mạnh mẽ, giúp nhà đầu tư đạt được mục tiêu lợi nhuận 2:1 chỉ trong vài nến tiếp theo.
Nhìn lại ví dụ trước đó, Traders cũng nhận thấy một tình huống tương tự. Giá hồi về vùng kháng cự/hỗ trợ và hình thành mô hình nến Bullish Harami. Dấu hiệu này cho biết phương pháp giao dịch thứ hai này cũng có thể áp dụng hiệu quả trong trường hợp này.
Áp dụng cách tiếp cận này mang lại sự tự tin về mặt tâm lý hơn cho trader. Nó tạo nên sự tự tin trong giao dịch, đồng thời hạn chế sự sợ hãi khi đối mặt giao dịch thất bại. Bởi vì mọi quyết định đều dựa trên phân tích kỹ lưỡng và nằm trong tầm kiểm soát, Traders thực sự làm chủ được hoạt động giao dịch của mình.
Mô hình 3 đáy và những yếu tố chưa hoàn thiện
Mặc dù mô hình ba đỉnh hoặc ba đáy được coi là đáng tin cậy khi được xác nhận, nhưng vẫn không đảm bảo độ chính xác tuyệt đối. Việc áp dụng mô hình 3 đỉnh (3 đáy) trong giao dịch đòi hỏi sự thận trọng và hiểu biết sâu sắc về các yếu tố liên quan của thị trường.
- Một trong những cái bẫy tinh thần lớn của Traders trên thị trường là tính kiên nhẫn. Nhà đầu tư thường vội vàng mở vị thế sau khi nhận thấy ba lần chạm mức giá tương tự, mà chưa chờ đợi sự xác nhận của mô hình. Hành động này có thể dẫn đến những thua lỗ nghiêm trọng nếu mô hình không được hoàn thành như dự đoán.
- Khối lượng giao dịch là yếu tố cần phải để tâm trong việc xác nhận độ tin cậy của một đột phá giá. Một sự đột phá xảy ra với khối lượng thấp có khả năng thất bại cao hơn. Ngược lại, đột phá kèm theo sự gia tăng đáng kể về khối lượng giao dịch thường có nhiều triển vọng thành công và đạt được mục tiêu giá đề ra.
- Đối với thị trường tiền điện tử, cần lưu ý rằng các đồng coin có vốn hóa thị trường nhỏ thường có tính thanh khoản thấp hơn so với các đồng coin lớn. Ví dụ như đồng Bitcoin hay Ethereum. Điều này có ý nghĩa là khả năng xảy ra đột phá giá ở các đồng tiền nhỏ hơn có thể bị hạn chế vì bị ảnh hưởng bởi quy mô và tính thanh khoản của chúng.
Trước những rủi ro tiềm ẩn như trên, việc áp dụng biện pháp bảo vệ tài khoản là điều cần thiết cho mọi nhà giao dịch. Cụ thể, sử dụng lệnh cắt lỗ (stop-loss) trong từng giao dịch là một chiến lược quan trọng để hạn chế tổn thất khi thị trường diễn biến không như dự đoán.
Những đặc điểm cần chú ý khi Trading với mô hình 3 đáy
- Mô hình ba đáy cho biết tín hiệu đảo chiều từ giảm sang tăng trong phân tích kỹ thuật. Để nhận diện mô hình này, nhà đầu tư cần thấy được một xu hướng giảm mạnh trước đó. Tuy nhiên, nếu thị trường đang trong giai đoạn đi ngang, mô hình ba đáy có thể không hiệu quả như mong đợi.
- Chiều cao của ba đáy không nên chênh lệch quá nhiều để đảm bảo độ chính xác của tín hiệu.
- Thời gian hình thành của ba đáy cũng là nhân tố ảnh hưởng đến khả năng chính xác của mô hình.
- Khối lượng giao dịch sẽ giảm dần trong giai đoạn xây dựng mô hình ba đáy và tăng lên khi giá phá vỡ đường viền cổ của mô hình. Tuy nhiên, không phải tất cả các nhà đầu tư đều nhận diện mô hình này cùng một cách. Do tính chất chủ quan của từng người, mô hình ba đáy có thể xuất hiện trên các khung thời gian khác nhau như M5, H1, H4, D1,…
- Mô hình ba đáy có thể đạt hiệu quả cao hơn so với dự kiến ban đầu nếu biết cách kết hợp với các chỉ báo kỹ thuật khác.
Mô hình ba đáy là mô hình cho thấy sự đảo chiều của thị trường. Tuy nhiên, nếu không biết cách sử dụng, mô hình này sẽ không đem lại hiệu quả đầu tư như mong muốn. Vì vậy, để đạt được hiệu quả tối ưu từ mẫu hình 3 đáy này, hãy sử dụng đồng thời với các công cụ và chỉ báo khác để đối phó dễ dàng trước các biến động linh hoạt từ thị trường. Sự linh hoạt và khả năng phân tích đa chiều sẽ giúp nhà đầu tư tận dụng tối đa lợi ích của mô hình ba đáy và giảm thiểu rủi ro và đưa ra những quyết định đầu tư chính xác.
Xem thêm:
Mô hình 3 đỉnh có những điểm nổi bật nào để nhận biết?
Tìm hiểu thêm về mô hình 2 đỉnh và mô hình.2 đáy trong thị trường crypto
Tôi là Phùng Cảnh Lang, với hơn 5 năm kinh nghiệm trong thị trường Crypto, tôi hy vọng những bài viết của mình thật sự hữu ích với bạn. Là một người từng trải, tôi rất mong khi ai đó gia nhập vào thị trường Crypto hãy nên trang bị đầy đủ kiến thức, vì đây là đầu tư không phải một canh bạc may rủi.