FUD là gì? Nếu bạn đã tham gia đầu tư ở một vài lĩnh vực, thì chắc hẳn cũng từng nghe qua FUD. Hội chứng này khiến bạn có cảm giác lo lắng, sợ hãi khi nghe những thông tin không tốt. Điều này đã làm tác động xấu đến suy nghĩ và quyết định của bản thân vào việc mình sắp sửa làm. Tuy nhiên, đối với những người mới thì chưa nghe qua FUD là gì và biện pháp khắc phục chúng. Ngay nội dung dưới đây của Crypto 568 sẽ giải đáp chi tiết mọi thứ liên quan đến FUD.
FUD là gì?
Trước khi đi tìm hiểu kỹ hơn về hội chứng này, chúng ta cùng nhau khái quát về FUD là gì. FUD có tên đầy đủ là Fear-Uncertainty-Doubt, thuật ngữ này dùng để thể hiện sự lo lắng, bất an và không chắc chắn về một điều gì đó được lan truyền những thông tiêu cực về dự án, tổ chức,… Tuy nhiên, chúng ta lại không thể xác nhận được nguồn phát tán thông tin này.
Đối với thị trường tiền điện tử, hội chứng này xảy ra khi mọi người truyền tai nhau những thông tin không tốt, sai sự thật hay nói quá một dự án, tài sản hay một nền tảng nào đó. Mục tiêu mà họ hướng đến là làm các nhà giao dịch lo lắng, hoảng sợ, những trường hợp này gọi là tin FUD, FUD coin, FUD crypto,… Hành động này làm cho tài sản hay loại token đó bị người tung tin kiểm soát và làm mức giá của nó giảm sâu trong một khoảng thời gian ngắn.
Không chỉ biết đến FUD mà hội chứng FOMO – Hội chứng sợ bỏ lỡ cũng được mọi người quan tâm rất nhiều. Đây là hội chứng dễ dàng thấy được, tùy theo mức độ nếu FOMO quá nặng có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị trường tiền mã hoá.
Tâm ký thường mắc phải khi bị hội chứng FUD
Đa phần, những người mắc phải FUD là những nhà đầu tư hay trader không có nhiều kinh nghiệm khi tham gia thị trường tiền điện tử. Dấu hiệu nhận biết hội chứng này:
- Cảm giác lo lắng khi nghe phải những thông tin tiêu cực, làm ảnh hưởng đến quyết định, đưa ra lựa chọn khi chưa tìm hiểu kỹ về nó hay xác định thông tin đang lan truyền là đúng hay sai.
- Hấp tấp khi giao dịch, thường xuyên kiểm tra lệnh và vị trí trading khi đã mở.
- Không xây dựng một chiến lược đầu tư rõ ràng, đầu tư theo ý thích.
- Thực hiện giao dịch theo tin tức nhưng không nắm bắt được xu hướng của cộng đồng, không nhìn nhận thông tin một cách chính xác.
- Dễ dàng thay đổi quyết định và không chắc chắn với sự lựa chọn của mình, đồng nghĩa với việc không trang bị đầy đủ kỹ năng phân tích cơ bản.
Ví dụ điển hình: Khi một nhà đầu tư A đang thực hiện lệnh mua token B và đang đợi mức giá tăng lên để bán ra. Sau đó vài ngày, có nhiều tin tức đang lan truyền rằng token B sắp bị xóa sổ khỏi sàn giao dịch, bên cạnh đó còn cung cấp thêm một hình ảnh về thông báo giả từ sàn. Điều này đã làm cho A lo sợ và bất an.
Nhà giao dịch A đã ngay lập tức kiểm tra lại trên các trang mạng tiền mã hóa như telegram, phát hiện thông tin này đang được mọi người bàn tán sôi nổi. Khi đó, nhà giao dịch A đang trong trạng thái tiến thế lưỡng nan, lo lắng rằng bản thân sẽ mất trắng toàn bộ tiền đầu tư.
Ở thời điểm đó, A chỉ đang suy nghĩ và tìm cách bảo toàn số tiền của mình và quyết định bán nhanh token B với giá thấp hơn rất nhiều so với khi mua vào. Cũng có rất nhiều người rơi vào trường hợp này, lượng bán ra rất cao tuy nhiên lại không ai mua vào làm cho giá của token B giảm mạnh so với mức giá ban đầu.
Ở tình huống trên:
- Token B là bên chịu ảnh hưởng của hội chứng FUD.
- Còn nhà đầu tư A là bên mắc hội chứng FUD.
Ai là người đã sản sinh ra hội chứng FUD trên thị trường tiền điện tử?
Fear-Uncertainty-Doubt còn được xem là một chiến lược của các tổ chức, cá nhân có sức ảnh hưởng đến thị trường tiền mã hóa sử dụng nhằm đạt được mục đích của bản thân.
Mạng xã hội, truyền thông đã trở thành công cụ hàng đầu giúp truyền tải các thông tin về dự án một các nhanh nhất. Thế nhưng, đây cùng là nơi để các nhân tố có sức ảnh hưởng lan truyền các thông tin gây nên hội chứng FUD.
Những người tạo ra hội chứng FUD sẽ dùng các trang mạng xã hội, truyền thông để đăng tải các bài báo cung cấp những thông tin không chính xác về dự án hay tài sản. Chẳng hạn đó là các tin tức về quy định của chính phủ, sàn giao dịch bị mất peg, dự án lừa đảo,… Mục đích để họ thực hiện điều này là làm cho giá của token đó giảm mạnh để có thể mua lại những đồng token đó ở giá thấp nhất. Tiếp theo, họ sẽ dùng những phương pháp để tạo ra FOMO trên thị trường và bán ra để mang về lợi nhuận khổng lồ.
Cũng có nhiều trường hợp khi FUD lên một loại coin/to ken hay dự án nào đó sẽ làm cho người mắc hội chứng FUD chịu tác động nghiêm trọng, thậm chí là không thể hoạt động trên thị trường tiền điện tử được nữa.
Không những thế, còn có nhiều người vì ôm hận hay có mối thù nào đó đối với cá nhân, tổ chức muốn tạo ra FUD nhằm ảnh hưởng tiêu cực đến dự án, coin/token mà họ hướng đến.
Ảnh hưởng của FUD đến thị trường crypto như thế nào?
Đối với dự án, khi FUD xảy ra làm cho mức giá đồng coin/token của họ giảm mạnh do biến động lớn của của cung và cầu. Đặc biệt hơn, một vài dự án nhỏ có thể không hoạt động được nữa nếu chưa đưa ra các giải quyết phù hợp. Điều này làm khác hàng lầm tưởng và mất niềm tin từ các nhà đầu tư.
Còn với các nhà đầu tư và nhà giao dịch, FUD làm họ không thể kiểm soát được cảm xúc và cả tinh thần, có thể bị thay đổi quyết định trong trạng thái lo lắng hoặc không chắc chắn. Từ đó, đưa ra quyết định thiếu suy nghĩ và không tìm hiểu kỹ lưỡng. Sau tất cả, nhà đầu tư sẽ bị thua lỗ nhiều và nguồn vốn dần cạn kiệt.
Bên cạnh đó, hội chứng này còn tác động rất xấu đến các nhà đầu tư về cách nhìn nhận của bạn thân về thị trường crypto, lý do vì đã thua lỗ quá nhiều tài sản. Từ đó, có cái nhìn tiêu cực đến thị trường tiền điện tử, trở thành rào cản lớn về lĩnh vực này và tạo ra nhiều áp lực nặng nề hơn.
Một vài hình thức áp dụng FUD để lừa đảo
FUD dùng để lừa đảo bằng cách tạo ra độ hoang mang lo sợ cho cộng động, điều này làm cho nhiều người mất bình tĩnh và đưa ra những quyết định không đúng đắn.
Người sản sinh ra FUD sẽ lan truyền các thông tin sai sự thật thông qua các công cụ mạng xã hội và truyền thông, điều này làm xuất hiện các trạng thái sợ hãi, lo lắng và nghi ngờ về lựa chọn của mình. Thông tin này có thể là một sự cố, nguy hiểm tiềm ẩn, mối đe dọa đối với đồng coin hoặc các dự án.
Sau khi thành cộng tạo ra hội chứng FUD trên thị trường, họ sẽ tận dụng điều này để lừa đảo mục tiêu hướng đến. Chẳng hạn như họ đồn thổi giảm giá hoặc sắp tới đồng coin đó sẽ không còn hoạt động, sau đó tiến hành mua hoặc bán ra lượng lớn coin khi giá trên thực tế thay đổi lớn. Hành động này cũng tạo ra hiệu ứng đám đông, mọi người sẽ mua hoặc bán theo những người xung quanh. Như vậy, các bạn đã bị thao túng tâm lý, mua và bán không có chiến lược rõ ràng.
Một ví dụ điển hình hơn: Trên thị trường crypto, đồng Bitcoin và Altcoin đang có xu hướng tăng mạnh, những người có sức ảnh hưởng sẽ lan truyền tin tức rằng việc tăng mạnh này đang tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Chính điều này đã làm các nhà đầu tư cảm thấy lo lắng và bị lung lay. Sau đó, người tạo FUD sẽ tăng giá hoặc bán ra lượng lớn đồng coin đó khi mọi người đang bán tháo.
Với những hành động trên tạo ra sự sợ hãi và bất an, những người sản sinh FUD nhằm lừa đảo để trục lợi cho bản thân.
6 mẹo giúp nhà đầu tư tránh hội chứng FUB khi tham gia crypto
Ở ngoài thực tế, việc mắc hội chứng FUD là không thể dễ dàng tránh khỏi, thậm chí là một người có nhiều kinh nghiệm trên thị trường tiền điện tử. Chính vì thế, chúng ta chỉ cần phải hạn chế việc mắc phải các hội chứng tâm lý này ít nhất có thể. Dưới đây là một vài cách khắc phục FUD:
- Nắm kỹ các kiến thức và phân tích tình huống, chiến lược một cách bài bản, biết cách nhìn nhận về dự án hoặc tài sản đó. Điều này giúp anh em có thể nắm bắt được các cơ hội đầu tư tốt và có cái nhìn lâu dài, thông qua đây cũng giúp bạn không còn sợ hãi, tự tin về quyết định của mình.
- Lập kế hoạch giao dịch trước khi thực hiện, biết điểm dừng, điểm vào lệnh, thời điểm thích hợp để bán ra, phân bổ nguồn vốn sao cho hợp lý,… Hãy nắm chắc điều này trước khi đưa ra quyết định đầu tư.
- Xác định được những rủi ro mà mình có thể gặp phải, bên cạnh đó đánh giá lợi nhuận sẽ giúp bạn có lựa chọn dễ dàng.
- Thực hiện đúng chiến lược của mình, thế nhưng bạn cũng nên quan sát tình huống để có thể ứng phó kịp thời, thay đổi linh hoạt sao cho phù hợp với thị trường.
- Phải thật bình tĩnh, tỉnh táo trước FUD và dành thời gian rảnh để tìm hiểu về DYOR, bạn có thể tìm kiếm ở những nguồn thông tin uy tín. Từ đó, nhà đầu tư có thể nhận dạng được đâu là thông tin đúng và không bị tác động bởi FUD.
- Tuyệt đối không nên đưa ra quyết định đầu tư của mình thông qua một tin tức hay sự kiện được lan truyền mạnh mẽ.
Một số vụ FUD đáng chú ý trên thị trường tiền kỹ thuật số
Trên thị trường tiền điện tử, một dự án hay đồng coin nào đó bị hiệu ứng FUD là khi có một thông tin không tốt về nó xuất hiện. Đa phần, những vụ FUD nổi bật đều được sản sinh từ những cơ quan có địa vị cao hoặc cộng đồng trên crypto. Dưới đây là 3 vụ FUD điển hình nhất là chúng tôi muốn nhắc đến:
Bitcoin FUD: Vụ việc giữa Trung Quốc và FUD kéo dài đến tận 10 năm
Bắt đầu từ khi thành lập cũng là vào năm 2009, Trung Quốc đã ban hành rất nhiều luật lệ đối với Bitcoin và tiền mã hóa. Trong hơn 10 năm qua, quốc gia này liên tục tạo sức ép FUD đối với đồng Bitcoin, mỗi lần tiến hành như vậy cả thị trường đều chịu một tác động mạnh mẽ làm giá tiền điện tử giảm sâu.
Một vài mốc thời gian cụ thể về các sự kiện liên quan giữa Trung Quốc và hiệu ứng FUD đối với Bitcoin nói riêng và tiền điện tử nói chung:
- Vào năm 2013: Ngân hàng Trung ứng Trung Quốc đã ban hành lệnh cấm các ngân hàng trên đất nước này không được dùng đến đồng BTC cũng như tiền mã hóa để thanh toán.
- Năm 2014: Trung Quốc đã cấm tuyệt đối các sàn giao dịch trong nước không được hoạt động.
- Vào năm 2017: Quốc gia này lại tiếp tục ban hành lệnh cấm ICO và bắt buộc các sàn giao dịch trên thị trường liên quan đến tiền điện tử cần dừng hoạt động ngay lập tức.
- Vào năm 2018: Chính phủ Trung đã cung cấp những phương nhằm ngăn chặn các hoạt động về giao dịch tiền kỹ thuật số.
- Năm 2019: Các ngân hàng tạo quốc gia này chính thức khóa các tài khoản liên quan đến tiền ảo và cấm các hoạt động thanh toán tương tự.
- Năm 2021: Thời điểm này, Trung Quốc tổ chức một lần quét đối với những sự kiện, dự án về tiền mã hóa. Điều này làm ảnh hưởng rất lớn đến quy mô và giảm đi khả năng đào BTC. Bên cạnh đó, khẳng định các giao dịch về tiền ảo là không hợp pháp trên đất nước này.
Những lệnh cấm mà FUD ban hành đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị trường trên toàn thế giới. Khoảng thời gian trước đó, đây là nơi tập trung của nhiều nhiều sàn giao dịch và người đào coin trên thế giới. Thế nhưng ở thời điểm hiện tại, tất cả sàn giao dịch tại quốc gia này đều chuyển sang các quốc gia khác để họa động, chẳng hạn như: Binance, HTX, Gate.io hay OKX (trước đó có tên là OKEx),…
Về việc Trung Quốc có ác cảm đối với tiền điện tử hiện nay vẫn đang diễn ra. Tuy nhiên, sức mạnh từ quốc gia này khi đưa ra các lệnh cấm về thị trường crypto sẽ dễ dàng tạo ra hiện tượng Domino và tác động xấu trực tiếp đến các quốc gia khác. Chính vì thế, những sự kiện giữa Trung Quốc và crypro luôn được công đồng quan tâm và theo dõi.
Binance FUD: Tổ chức SEC buộc tội Binance vi phạm Luật Chứng khoán
Vào ngày 5/6/2023 vừa qua, tổ chức SEC đã đâm đơn kiện rằng sàn Binance – sàn giao dịch tiền kỹ thuật hàng đầu thế giới đã vi phạm Luật Chứng khoán Liên bang. Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán Hoa Kỳ cho rằng token BNB và stablecoin BUSD của sàn này chính là một loại chứng khoán. Thế nhưng, Binance lại không thực hiện đăng ký giấy phép hoạt động giao dịch chứng khoán với tổ chức này.
Không những Binance mà sàn Coinbase và các loại coin khác cũng hứng chịu đơn kiện tương tự như: Solana (SOL), sàn Polygon MATIC), Cardano (ADA), Coti (COTI), Axie Infinity (AXS), Algorand (ALGO), Filecion (FIL), Sandbox (SAND), Cosmos (ATOM) và cả Decentraland (MANA).
Sau khi tin tức này lan truyền, thị trường chung của crypto đã chứng kiến một làn sóng giảm giá toàn bộ các đồng coin khác. Cụ thể, BTC giảm đến 5% chỉ còn 25,800 USD, ETH giảm 4,5% xuống còn 1,1811 USD.
Ngoài ra, theo như phân tích từ Coindesk, sau 4 ngày cáo buộc trước đó thì thị trường đã tác động khá lớn. Cụ thể:
- 2 triệu đô la tiền rồng trên chuỗi Blockchain ETH đã rút khỏi sàn giao dịch Binance, trong đó có cả ETH và các loại token.
- Bitcoin cũng đã rút khỏi sàn này số tiền ước tính khoảng 838 triệu đô la (khoảng 31,868 BTC).
- Chỉ riêng ngày 7/6/2023, đã có đến 13,953 BTC rút khỏi Binance, đây là mức rút cao nhất kể từ tháng 12/2022, khi sàn vướng phải FUD về Proof of Reserves và tác động xấu đến niềm tin của các nhà giao dịch.
Thông qua đó chúng ta cũng thấy được tổn giá trị đã rút khỏi sàn là cực kỳ cao, tuy nhiên con số này chỉ chiếm khoảng 5% trên tổng toàn bộ số tiền mà sàn sở hữu. Đặc biệt hơn, sàn Binance và Coinbase đã giành được chiến thắng ở vụ kiện đó và vẫn hoạt động bình thường tại quốc gia Mỹ.
Tether FUD: USDT bị mất peg
Vào ngày 15/06/2023, USDT đã có tình huống trật nhẹ khỏi peg 1 USD có giá trị khoảng 0.9972 đô la. Điều này làm cho thị trường tiền điện tử lo lắng vì USDT là đồng stablecoin sở hữu mức vốn hóa cao nhất thị trường. Tại thời điểm đó, thị trường cũng diễn ra đợt FUD và nhiều thông tin cho rằng USDT mất peg và sẽ biến thành UST thú 2 trong thời gian tới. Trường hợp này Tether không đủ khả năng và nguồn dự trữ để đưa USDT quay về mức peg 1:1 với USD,…
Khi đó, có nhiều trader lo lắng và quyết định bán tháo USDT sang USDC nhằm bảo toàn giá trị cho tài sản của mình. Trên sàn giao dịch Binance, mức tỷ giá của cặp giao dịch USDC/USDT đã đạt đến mức 1.0030, hay hiểu cách khác USDC cao hơn USDT khoảng 0.3%.
Nhiều ông lớn trong thị trường đã nhân cơ hội này để mang về lợi nhuận bằng việc: xây dựng vị trí short USDT thông qua các công cụ lending như Compound, Aave hay mua vào USDT để thực hiện giao dịch chênh lệch giá.
Thế nhưng, lý do làm cho giá của USDT giảm sâu là vì lượt bán ra của nó quá lớn trong 3 pool. Điều này làm cho tỷ lệ USDT khá cao (chiến khoảng 75%) và khiến tỷ giá của USDT không được ổn định.
Một nguyên nhân đặc biệt hơn, với thông tin không chính xác mà Coindesk lan truyền nên mọi người đang có xu hướng bán tháo. Khi họ tảo bài báo cáo tài chính của Tether có cung cấp rằng sàn đang sở hữu nhiều cổ phiếu có rủi ro cao ở khoảng năm 2017 – 2018 đồng USDT không đảm bảo an toàn cho khách hàng.
Ngay sau đó, Tether đã nhanh chóng lên tiếng đính chính lại sự việc này và khẳng định bài báo cáo đó đã từ rất lâu. Ngoài ra, họ đảm bảo sàn hoạt động uy tín, minh bạch với lượng dự trữ sẽ đảm bảo redeem cho tất cả nhà đầu tư.
Vào khoảng 7 giờ sau khi bị mất peg, USDT đã quay lại mức ban đầu là 0.99826 USD, không những thế tỷ trọng của 3 pool cũng giảm từ 73% xuống còn 68.71%.
Những câu hỏi thường gặp khi nhắc về hội chứng tâm lý FUD
Có phải tất cả thông tin FUD là sai lệch không?
Không, đối với các thông tin về thiên tai, dịch bệnh, khủng hoảng,… đó sẽ là các thông tin thật. Chính vì thế, trước khi tham gia bạn cũng nên phân tích và lựa chọn những thông tin chính thống để đưa ra chiến lược đầu tư.
FUD có cách thức để khắc phục không?
Phía trên chúng tôi cũng đã cung cấp một vào phương pháp giúp nhà đầu tư có thể hạn chế mắc phải hiện tượng tâm lý FUD. Bên cạnh đó, bạn còn có thể đầu tư dài hạn. Khi đã sở hữu phiếu trong khoảng thời gian dài, bạn sẽ không dễ dàng bị một ai nắm bắt được tâm lý. Như vậy, nếu biến động có xảy ra cũng không tác động xấu đến chiến lược đầu tư của bạn.
FUD và FOMO có mối quan hệ nào không?
Có nhé, FUD và FOMO đây là tâm lý dễ mắc phải khi đầu tư và cũng là chiến thuật ảnh hưởng đến đám đông nhằm đạt được mục đích cho người tạo ra, Thế nhưng, mục tiêu tác động của hai hội chứng này không giống nhau.
FOMO sẽ lan truyền những thông tin tích cực nhằm đẩy giá cổ phiếu tăng cao, người tạo ra sẽ bán lượng lớn để mang về lợi nhuận khổng lồ. Còn đối với FUD cũng cung cấp các thông tin tiêu cực làm cho giá giảm sâu, họ sẽ tiến hành thu mua với giá hời hay không cho các trader mua cổ phiếu mình đang hướng đến.
FUD là gì đã được Crypto 568 giải thích chi tiết ở bài viết này, với các thông tin trên cũng giúp bạn nắm được tổng quan cũng như giải pháp để khắc phục. Việc nắm vững tâm lý và kiên định với quyết định của mình sẽ giúp bạn thoát khỏi hội chứng tâm lý FUD. Bên cạnh đó, phải thật tỉnh táo và sáng suốt trước các thông tin giả nhé.
Tôi là Phùng Cảnh Lang, với hơn 5 năm kinh nghiệm trong thị trường Crypto, tôi hy vọng những bài viết của mình thật sự hữu ích với bạn. Là một người từng trải, tôi rất mong khi ai đó gia nhập vào thị trường Crypto hãy nên trang bị đầy đủ kiến thức, vì đây là đầu tư không phải một canh bạc may rủi.