Sàn DEX là gì? Chi tiết về sàn giao dịch phi tập trung (DEX)

DEX là gì? Decentralized Exchange là sàn giao dịch phi tập trung mang đến nhiều ưu điểm hỗ trợ cho nhà đầu tư hiện nay khi sử dụng. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin cụ thể nhất về cách hoạt động cũng như làm sao để phân loại những sàn giao dịch phi tập trung (DEX) với mục đích có thể giao dịch thuận lợi và mang đến hiệu quả cao nhất cho những nhà đầu tư hiện nay.

DEX là gì? Giới thiệu chung về sàn DEX – Decentralized Exchange

Sàn DEX là sàn trading crypto phi tập trung (Decentralized Exchange). Tại đây nhà đầu tư thực hiện trading tiền mã hóa trực tiếp cho nhau, không lưu ký (non-custodial) và không chịu sự quản lý của bên thứ 3.

Sàn DEX vận hành theo những hợp đồng thông minh (smart contract) trên blockchain nhằm tự động hóa quá trình trading. Cùng với đó đảm bảo sự rõ ràng, an toàn và uy tín khi trading crypto.

Lợi ích và rủi ro của sàn DEX là gì?

Lợi ích của sàn DEX là gì?

Những lợi ích của sàn DEX là gì? Cùng tham khảo tiếp dưới đây nhé.

Được áp dụng hợp đồng thông minh

Sàn DEX áp dụng những hợp đồng thông minh cùng các nguyên tắc và điều khoản đã xác định trước cụ thể. Nhờ đó có thể thực hiện đúng những điều mà người dùng cần trong thời gian ngắn cùng chi phí tiết kiệm, mà không dùng bên trung gian.

Khi hợp đồng thông minh đã áp dụng, thì không xóa hoặc thay đổi được, và tất cả thông tin liên quan đến điều khoản, thời hạn thực hiện hợp đồng… sẽ được ghi lại trên blockchain. Việc này hỗ trợ tính toàn diện và cụ thể của trading trên sàn DEX.

Không lưu ký và đảm bảo sự riêng tư

Một trong những ưu điểm của sàn DEX khi so sánh cùng CEX là là non-custodial. Nhà đầu tư có thể sử dụng ví là non-custodial tại sàn DEX để dùng và trading, cùng với đó không yêu cầu thêm những thông tin cá nhân như số điện thoại, email hoặc KYC như sàn CEX.

Việc liên kết ví non-custodial giúp người dùng có thể quản lý được toàn bộ tài sản của bản thân và không yêu cầu thông tin cá nhân giúp đảm bảo sự riêng tư khi trading.

Mang đến nhiều tính năng

Bên cạnh trading swap token đơn giản, hầu hết những sàn trading phi tập trung trên thị trường cũng kết hợp các tính năng như mang đến liquidity, stake, cho vay, farm,… để người dùng tham gia với số vốn lớn hơn.

Thông qua phương pháp này, sàn sẽ tạo ra lợi ích song song:

• Đối với người dùng: Nâng cao hiệu quả dùng vốn thu được lợi nhuận tối đa.
• Đối với sàn DEX: Đem đến sự luân chuyển tài sản của những tính năng tại sàn, nâng cao volume trading cũng như tăng giá trị TVL (tổng giá trị bị khóa – total value locked) của sàn.

Có thể truy cập toàn cầu

Người dùng có thể sử dụng điện thoại cùng mạng internet để đăng nhập và trading tại sàn DEX dù ở vị trí nào. Còn đối với sàn CEX sẽ bị hạn chế ở những nơi như Hoa Kỳ (US), Iran, Thailand, Canada, Serbia, Malaysia, Bosnia, Myanmar…

Rủi ro của sàn DEX là gì?

Sàn DEX tạo ra sự công bằng khi tất cả người dùng sẽ có khả năng đăng nhập các tính năng như trading, mang đến liquidity… trên sàn. Tuy nhiên, đi kèm với đó là những rủi ro mà nhà đầu tư nên quan tâm đến. Vậy rủi ro của sàn DEX là gì?

Rủi ro hợp đồng thông minh

Mức độ bảo mật của hợp đồng thông minh sẽ dựa vào hầu hết trình độ, kinh nghiệm và kỹ năng của nhà phát triển. Những code tại hợp đồng sẽ có những lỗi cũng như lỗ hổng (bug) không mong muốn hay chưa thể nhận biết, gây ra việc hacker sử dụng nhằm chiếm đoạt tài sản.

Theo thông tin từ DefiLlama, tính tới giữa năm 2023 đã thất thoát hơn 730 triệu USD do 69 cuộc xâm nhập Exploit tấn công các giao thức và smart contract trong DeFi.

Trong đó tính riêng Curve Finance – sàn DEX lớn thứ hai trên thị trường crypto hơn 2.4 tỷ TVL (dữ liệu 23/1/2023), đã từng bị tổn thất hơn 60 triệu USD từ các pool giao dịch trên Curve khi bị nhiều cuộc tấn công exploit vào tháng 7/2023.

Rủi ro liquidity

Sàn DEX có liquidity không cao bằng sàn CEX, do đó người dùng tại sàn DEX thường bị trượt giá cao cũng như tổn thất tạm thời (impermanent loss), nhất là khi những chu kỳ thị trường có chuyển biến lớn. Rủi ro liquidity hay gặp tại những sàn DEX áp dụng cơ chế AMM cũng như có thể hạn chế nhiều giá trị token mà người dùng trading.

Ví dụ người dùng nắm giữ 5000 token X với giá 1 USD/token. Trường hợp giao dịch X với USDC trên sàn A. Dựa trên lý thuyết thì sẽ nhận lại 5000 USDC. Nhưng do thanh khoản của token X trên sàn A cực kỳ thấp nên bị trượt giá tới 25%, nên khi hoàn thành giao dịch thì giá trị thực mà người dùng nhận lại chỉ là 3750 USDC.

Front-running

Front-running là việc lợi dụng có thể nhận biết trading trong tương lai cũng như nâng giá token nhằm tham gia lệnh trước khi trading diễn ra để thu được lợi nhuận. Front-running hay được diễn ra từ những bot được lập trình trước đó nhằm quét mempool và tìm trading để hành động front-running.

Thường thì, trading của người dùng truyền đi sẽ được mempool nhận để đợi xử lý nhờ các node. Node sẽ sắp xếp thứ tự xử lý trading, sẽ thực hiện trước với những trading trả phí nhiều hơn. Đây cũng chính là nguyên nhân gây nên tình trạng MEV (Miner Extractable Value).

Khi đó, rủi ro Front-running sẽ là:

• Thực hiện giao dịch A để mua token B sẽ làm tăng giá B.
• Bot sẽ đặt lệnh BUY B nhưng phí gas lại cao hơn bạn đã đặt.
• Sau đó, Bot đặt lệnh SELL B nhưng phí gas lại thấp hơn giao dịch của bạn.

Quy trình xử lý giao dịch sẽ là: Lệnh BUY của bot >> Lệnh BUY của bạn (làm giá token B tăng) >> Lệnh SELL của bot.

Bot hành động front-running nhằm có được lợi nhuận thông qua hình thức tham gia lệnh trước và sau trading của nhà đầu tư.

Những gì nhận được là lợi nhuận của hành động front-running. Tham gia lệnh 2 đầu như trên cũng là loại hình fron-run thông dụng hiện tại, còn được biết đến là tấn công sandwich.

Những kẻ tấn công sandwich hướng đến các sàn DEX hiện nay sẽ làm cho giá token trong pool nâng lên, khiến cho chi phí trading, cũng như giá trị tài sản quy đổi giảm nguyên nhân là chạy trước trading.

Những rủi ro khác

• Rủi ro về mạng lưới: Sàn DEX vận hành tại mạng blockchain, khả năng xảy ra nghẽn mạng hay mạng không sử dụng được, sàn DEX cũng bị ảnh hưởng không ít như phí trading nâng cao, gián đoạn trading…
• Rủi ro tập trung: Kể cả các DEX thường hướng đến việc phi tập trung toàn bộ, nhưng sẽ có những yếu tố mang tính tập trung, bao gồm hệ thống khớp lệnh (matching engine) được đảm bảo trên một máy chủ tập trung, hoặc team phát triển có khả năng đăng nhận quản trị vào hợp đồng minh của DEX…

Cách thức vận hành của sàn DEX

Ở DEX (Decentralized exchange), toàn bộ trading được thực hiện tự động cũng như trực tiếp giữa các người dùng (mạng ngang hàng) áp dụng tự động hoá và không có bên trung gian hoặc bên thứ 3 để nắm giữ nguồn tiền của nhà đầu tư. Cùng có thể hiểu là nhà đầu tư sẽ tự quản lý quỹ và trading mà không có bên thứ 3 nhằm hạn chế tối đa rủi ro bảo mật, hacker hoặc lừa đảo. Tại sàn giao dịch phi tập trung (DEX), hành động quản lý dòng tiền hoặc đánh thuế không hề đơn giản.

Sàn có hệ thống vận hành thông qua phương pháp hình thành token proxy (tài sản mã hóa thay cho một loại tiền tệ hay tiền điện tử) hay tài sản (tương tự stock tại công ty), hoặc bằng hệ thống ký quỹ nhiều chữ ký theo từng cấp bậc.

Một DEX cũng áp dụng những loại công cụ không giống nhau nhằm quản lý những lệnh như là: áp dụng sổ lệnh truyền thống, tương tự những điều trên CEX cũng có. Mặc dù vậy, gần như áp dụng cài đặt theo thuật toán được biết đến là nhà tạo lập thị trường tự động (AMM).

Từ năm 2023 trở đi, các DEX cấp phép các crypto trader giao dịch với nhau nhưng được ẩn danh giúp tiết kiệm phí và tránh cạm bẫy hay gặp khi giao dịch trên các nền tảng truyền thống. Tuy lĩnh vực này không ngừng cải thiện, người dùng vẫn phải giao phó sự an toàn tài sản của họ cho các giao thức tự động. Khi có sự cố xảy ra thì cực kỳ khó trong việc xử lý vấn đề.

Sổ lệnh của các DEX

Tương tự với sàn trading tài chính (TradFi) hay tiền điện tử trước đây, những Dex áp dụng sổ lệnh nhằm giải quyết những trading.

Sổ lệnh Dex phù hợp với trading và không nhất thiết phải gửi tiền tại ví của sàn trading nội bộ. Nhờ đó người dùng có thể quản lý tiền của mình.

Sổ lệnh DEXes phân làm 2 loại: on-chain và off-chain. Giống với tên của chúng, on-chain là sổ lệnh tác động đến những trading diễn ra ở ngoài chuỗi cũng như khối và những trading này khi đã đồng bộ hoá hay giải quyết tại chuỗi ở một ngày tiếp đó. Nguyên nhân cho sự duy trì của sốt lên ngoài chuỗi là mức độ hiệu quả cao, những trading cần phí trading thấp phí gas (đối với token Ethereum)

AMM – Automated Maket Maker

AMM – Automated Maket Maker, được hiểu là cơ chế khớp lệnh được dùng ở những sàn DEX. AMM hỗ trợ tài sản trading dựa vào những bể liquidity hay áp dụng nguyên tắc khớp lệnh Central Limit Order Book (CLOB) tương tự sàn trading tập trung (CEX).

Nhà đầu tư điền liquidity vào pool (Liquidity Provider) thông qua các tài sản với mức được nhận biết thông qua công thức sau:

x*y=k

Trong đó:

• x là tổng số của token x
• y là tổng số của token y
• k là biến hằng số

Công cụ tổng hợp DEX

Công cụ tổng hợp DEX (Dex aggregator) được tạo ra như một công cụ tìm kiếm, công cụ tổng hợp DEX sàng lọc đối với một cặp rõ ràng tại những DEX nhằm hỗ trợ những trader không cần thao tác thủ công.

Lúc diễn ra sự thay đổi hay liquidity chuyển đổi, nó được đánh giá là chuyển biến cho một trang mới – mức độ thanh khoản không cao cũng tác động đến tỷ lệ hoàn đổi của những DEX vì vậy trader có thể dừng với mức giá không phù hợp cho trader mà không nhận được sự hỗ trợ của công cụ tổng hợp.

Công cụ tổng hợp DEX hỗ trợ phân chia trading tại nhiều DEX, hỗ trợ nâng cao hơn nữa giá trading toàn diện.

Công cụ tổng hợp DEX lần thứ nhất và được biết đến nhiều nhất là 1inch, được hình thành tại cuộc thi hackathon năm 2019 và phát triển tiếp tục đến nay. Công cụ tổng hợp đã thay đổi dựa vào phí gas cũng như chi phí trading nếu nhận được kết quả, giúp hạn chế những vấn đề thông thường khi nhắc đến trading hoán đổi DeFi theo DEX.

Phân loại sàn DEX dựa vào tiêu chí nào?

Thị trường có không ít những sàn DEX cũng như được chia ra dựa vào những tiêu chí khác nhau. Sau đây là một vài cách phân chia thông dụng để trader quyết được nền tảng thích hợp nhằm trading:

Dựa vào cơ chế khớp lệnh AMM DEX và CLOB DEX

Sàn DEX có lượng liquidity thấp hơn so với CEX cũng như thời gian khớp lệnh dài hơn nguyên nhân là dựa vào thời gian giải quyết khối của blockchain. Ngoài ra, sàn DEX là nơi có token liquidity và volume trading nhỏ. Do đó cơ chế AMM sẽ được áp dụng để xử lý điều này.

Để vận hành được, AMM sẽ mang đến thành khoản từ những Liquidity Provider vào các Liquidity Pool. Nếu người sử dụng trading, tài sản của bản thân sẽ được chuyển đổi trong bể thanh khoản dựa vào sự tính toán của Smart Contract thay do sự khớp lệnh dựa vào cơ chế số lệnh ở những sàn CEX. Các sàn DEX áp dụng cơ chế AMM là Uniswap, Balancer, Sushiswap,…

Mặc dù vậy, cùng sự hình thành của những blockchain layer 1 hay layer 2 cũng như app chain với mức độ giải quyết trading tốc được nâng cao, các Order Book DEX càng nhận được sự quan tâm nhiều hơn. Những dự án Order Book DEX được quan tâm có thể nhắc đến là dYdX, Orderly Network, Serum,…

Dựa vào loại hình trading 

DEX bao gồm nhiều loại trading. Nhưng hiện nay chưa có sàn DEX nào mang đến cả 3 tính năng hoàn tất, do đó người dùng phải để ý cũng như dùng chính xác nền tảng. Một vài sàn DEX thịnh hành cũng mỗi tính năng như sau:

• Sàn trading giao ngay (Spot): Pancakeswap, Curve, Balancer….
• Sàn trading phái sinh (Derivatives): Perpetual Protocol, GMX, dYdX,…
• Sàn trading đòn bẩy (Margin): Ooki, Mango Market,…

Dựa vào hệ sinh thái

Khi tham gia sàn CEX như Binance, Huobi, OKX thì nhà đầu tư không phải để ý đến việc sàn trading nằm trong hệ sinh thái blockchain nào. Nhưng, các sàn DEX sẽ được hình thành tại các hệ sinh thái không giống nhau và từng hệ sẽ tồn tại DEX hàng đầu về liquidity, TVL và volume trading.

Những hệ sinh thái được DEX được hình thành như là Avalanche, Ethereum, Solana, Arbitrum, BNB Chain, Optimism, Polygon,… Sau đây là một vài sàn DEX được biết đến rộng rãi trong mỗi hệ sinh thái:

• Ethereum/Layer 2: Curve, Uniswap, Sushiswap,…
• Tron: Sunswap
• Solana: Sereum DEX
• Cosmos: Osmosis
• BNB Chain: Pancakeswap, Biswap,…
• Polygon: Curve, Uniswap, Quickswap,…

Hiện tại, hầu hết sàn DEX đã thay đổi thành hỗ trợ Multichain, nghĩa là người dùng sẽ lựa chọn trading tại các hệ sinh thái khác nhau và không bị giới hạn tại 1 hệ sinh thái. Mặc dù vậy, thường là khi đó không thuộc sàn DEX hỗ trợ thì liquidity của hệ này sẽ nhỏ hơn làm cho giá bị tác động.

Ví dụ Pancakeswap có sẵn 9 mạng lưới blockchain gồm BNB Chain, Ethereum, Aptos,… Nhưng nếu chọn mua bán coin/token trên Pancakeswap (mạng Ethereum) thì có liquidity thấp hơn khi mua bán trên Uniswap. Nguyên nhân là vì Uniswap đang chiếm thanh khoản lớn trên mạng Ethereum.

Dựa vào nguồn liquidity

Khi đánh giá theo nguồn thanh khoản đối với các sàn trading phi tập trung (DEX), nhà đầu tư có thể phân thị trường ra hai loại chính: AMM Liquidity Center và AMM Liquidity Aggregator.

• AMM Liquidity Center: bao gồm những sàn trading tự động (AMM) được sở hữu và kiểm soát riêng các “pool liquidity”. Các sàn trên không phải lệ thuộc bên trung gian khác để có đủ lượng liquidity cho trading như là Pancakeswap, Uniswap, Sushiswap.
• AMM Liquidity Aggregator: được hiểu là sàn tổng hợp liquidity của các AMM Liquidity Center khác. Ưu điểm của AMM Liquidity Aggregator là khả năng tổng hợp liquidity từ đa dạng nguồn khác nhau trên cùng một blockchain, cũng như có thể chọn giá trading thích hợp nhất nếu so sánh nhiều “pool liquidity” khác nhau. Mặc dù vậy, chúng vẫn lệ thuộc vào AMM Liquidity Center nhằm mang đến liquidity như Raydium, 1Inch Exchange,…

Cách thức sử dụng sàn giao dịch phi tập trung – DEX

Cho dù sàn DEX được chia thành nhiều loại khác nhau nhưng về hình thức trading thì mua bán coin hay token tại những DEX sẽ dựa vào quy trình sau đây:

Thiết lập ví tiền điện tử

Nếu trading tại DEX thì nhà đầu tư cần thiết lập ví điện tử (ví cá nhân) cùng như ví trên sẽ do bản thân quản lý và theo dõi tài sản. Ví điện tử sẽ có khả năng bảo mật nhiều hơn dựa vào chức năng mã hoá thông tin, không định danh người chủ ví và chính bản thân quản lý tài sản.

Bạn có thể chọn loại ví điện tử có thể giao dịch trên DEX ví dụ như Metamask, Trust Wallet,…

Đăng nhập vào sàn DEX và liên kết ví

• Đăng nhập vào sàn DEX.
• Nhấn vào “Connect” tiếp đến là liên kết địa chỉ ví Metamask/Uniswap nhà đầu tư đã thiết lập.

Thao tác trading trên DEX

Trading tại DEX hay được biết đến là “swap” nghĩa là nhà đầu tư thay đổi từ token A sang token B. Khi đã điền số lượng token có nhu cầu mua bán, vài thông số bạn cần chú ý là:

• Network fees: phí chi trả cho mạng lưới blockchain nơi nhà đầu tư tham gia trading. Dựa vào mạng lưới mà phí cũng không giống nhau.
• Price impact: sự thay đổi của giá thị trường và giá được dự đoán khớp lệnh.
• Minimum output: Số tiền thấp nhất sẽ thu được.
• Expected output: Số tiền dự trù bạn sẽ thu được (thường sẽ nhiều hơn minimum output).

Xác nhận trading trên ví

Khi những thông tin token được cung cấp đã chính xác, các nhà đầu tư sẽ xác nhận trading tại ví Metamask để giao dịch:

• Step 1: Nhấn “Swap”.
• Step 2: Xác nhận thông tin trading, tiếp đến chọn “Confirm swap”.
• Step 3: Cửa sổ pop-up của Metamask xuất hiện và nhấn “Xác nhận” tại ví Metamask.
• Step 4: Hoàn tất.

Điểm khác nhau giữa CEX và DEX là gì?

Được phép kiểm soát tài sản

Khi nạp tiền vào DEX sẽ giúp cho việc trading trên sàn tập trung hiệu quả hơn. Số lệnh hoặc quyền lưu ký ở sàn sẽ thuộc quyền của dịch vụ trading thứ 3 nghĩa là sàn tập trung.

Hành động trading qua lại của người dùng sẽ thao tác trực tiếp và phải can thiệp thêm máy chủ trung tâm. Nhờ đó mà ra đời số lệnh hoặc quyền lưu ký tại nền tảng tập trung. Tài sản được theo dõi và kiểm soát trực tiếp đối với người sử dụng cũng như các nhà đầu tư khác.

Tính cụ thể, xác thực

Không cần sự phê duyệt tuy nhiên sàn trading tập trung vẫn có được sự thao túng hay dùng tài sản của trader. Bất ngờ hơn là họ còn có thể hình thành các trading không có thật, nhằm giả mạo đồng coin, thay đổi xu hướng thị trường nhằm thu được lợi nhuận. Nó không đồng nghĩa với việc trading tại đây sẽ thất bại. Nhà đầu tư nên kết hợp và update những chức năng bảo mật liên tục để tránh khỏi những điều trên.

Ngược lại, với blockchain, DEX hoàng toàn không có khả năng thao túng tài sản hoặc can dự đến các trading do hệ thống rõ ràng và công bằng của công nghệ blockchain mang đến.

Tính ẩn danh

Theo nguyên tắc mới của chính phủ về vấn đề tuân thủ KYC và AML chặt chẽ do đó việc trading không rõ danh tính để trao đổi tại sàn tập trung (CEX) không hề dễ dàng.

Còn đối với DEX, nhà đầu tư có thể trading ẩn danh.

Trao đổi, trading

Thao tác “Thuật toán khớp thương mại ngẫu nhiên”, ở đây thuật toán khớp lệnh mua/bán lệnh và trading. Có tính liquidity cao và có thể thực hiện kết hợp tiền tệ Mulitplo.

Thao tác “Hợp đồng thông minh”. Thời gian ngắn và phí nhỏ. Kết nối tiền điện tử có hạn mức (Website DEX hiện nay chỉ được trading cùng ETH và vài loại tiền điện tử quy định).

Những tiêu chí đánh giá sàn DEX

Mức độ đáng tin cậy

Được biểu diễn qua thời gian hoạt động, phương pháp đội ngũ dự án đối mặt và giải quyết những vấn đề đang mắc phải (bug, bị tấn công, FUD, sự đón nhận và đóng góp của thị trường,…). Bên cạnh đó, những sàn DEX đáng tin cậy sẽ mang đến những tài liệu (docs) cụ thể, rõ ràng về tất cả thông tin dự án cùng với đó những kênh truyền thông là blog, Telegram, X hay Discord để update những thông tin liên quan sớm nhất.

Tính an toàn & bảo mật

Những sàn DEX là nơi mà các hacker quan tâm đến, vì vậy, người dùng phái thường xuyên check lại sàn DEX đã thực hiện kiểm toán (audit) hợp đồng thông minh chưa, hay sàn có từng bị tấn công hay không, trong trường hợp đã diễn ra thì thiệt hại được ước tính là bao nhiêu và sàn đã có những hành động gì đối với người dùng.

Mức độ trải nghiệm của người sử dụng

Trải nghiệm thích thú là yếu tố hàng đầu hỗ trợ sàn có được những người dùng, tất cả được biển hiện dựa trên giao diện có được yêu thích hay không và dễ thao tác không, thời gian giải quyết tác vụ như thế nào, những tính năng đi kèm tại sàn có logic không…

Liquidity

Dựa vào chỉ số TVL (toàn bộ giá trị bị khóa), trading volume.

Phí trading (swap) và phí gas

Phí swap tại sàn DEX có những biến động ở mức 0.3%, trader xem xét thật kĩ khoản phí trên trước khi chấp nhận (approve) hay xác nhận (confirm) trading. Ngoài ra, người dùng cần quan tâm đến phí gas, đây là một trong những phí cần chi node để trading được xử lý. Khi blockchain bị ùn tắc mạng, phí gas được nâng lên tương đối nhiều.

Chức năng mà sàn mang đến

Việc đem đến đa dạng những chức năng sẽ hỗ trợ sàn DEX tiếp tục sử dụng, cùng với đó người dùng sẽ sử dụng triệt để những tính năng tại sàn để giải quyết yêu cầu mà không phải thao tác chuyển đổi tài sản giữa các nền tảng.

Tính nâng cấp cải tiến

Sự nâng cấp đối với các sản phẩm là yếu tố không thể bỏ qua chứng minh sự đáng tin cậy cũng như cam kết của dự án tại thị trường và cộng đồng, cùng với đó tăng sức cạnh tranh lên cao hơn những dự án khác.

Top 5 sàn DEX hàng đầu các nhà đầu tư nên tham khảo 2024

Sau đây là hình ảnh về 10 sàn DEX được đánh giá cao nhất toàn cầu dựa trên xếp hạng của Coinmarketcap – theo thị phần và volume trading.

Trong phần này hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về 5 sàn trong bảng xếp hạng này nhé.

Sàn Uniswap

Trang web của sàn: https://app.uniswap.org

Uniswap là sàn trading phi tập trung có quy mô hàng đầu thời điểm này, cùng thị phần tại thị trường Defi trong top đầu với hơn 4%. Qua quá trình update, Uniswap bao gồm những phiên bản là Uniswap (V3), Uniswap (V3) (Polygon), Uniswap (V2). Sàn trading phi tập trung Uniswap được thành lập do nhà phát triển Ethereum – Hayden Adams thời điểm năm 2018, hiện nay đã trở thành một trong những sàn DEX hàng đầu.

Khi sử dụng Uniswap, trader có thể thao tác swap đổi thành Ethereum cùng những loại token ERC-20 đa dạng. Bên cạnh đó, việc có được thêm lợi nhuận từ đẩy coin lên nhằm mang đến liquidity cho những Liquidity Pool.

Ưu điểm:

• Người dùng chỉ cần bỏ ra khoảng 1 phút để khớp lệnh giao dịch mà không cần có tài khoản hay thực hiện các bước xác minh danh tính…
• Phí giao dịch trên UniSwap là 0,3%, không phải thấp nhất nhưng khoản phí này được xem xét cũng cực rẻ so với mặt bằng chung.
• Có nhiều các mã token mới ra mắt và người dùng có thể tận dụng biến động giá để giao dịch.

Nhược điểm:

• Giao diện chưa đa dạng tính năng như lệnh chờ mua, lệnh chốt lời/cắt lỗ tự động, giao dịch ký quỹ,…
• Cơ chế giao dịch phi tập trung khiến cho các nhà giao dịch không được hỗ trợ kịp lúc khi họ gặp sự cố hay lệnh bị trễ.
• Dễ bị scam nếu gặp một dự án lừa đảo bởi vì thông tin họ mới tung ra vẫn chưa đầy đủ và mập mờ.

Sàn PancakeSwap

Trang web của sàn: https://pancakeswap.finance/

PancakeSwap là sàn trading phi tập trung hiện đang nắm giữ đến 2,8% thị phần tại những thị trường Defi, được hoạt động dựa theo hình thức thiết lập thị trường tự động (AMM). Với sàn DEX này, người dùng quy đổi những token chuẩn nằm trong nền tảng Binance Smart Chain – nền tảng blockchain của Binance làm chủ.

Với PancakeSwap, những trading thị trường có thể tự động hóa, trader sẽ không phải thao tác lệnh mua bán, áp dụng các Liquidity Pool nhằm chuyển đổi token. Bên cạnh đó, khi dùng PancakeSwap, nhà đầu tư được áp dụng những tính năng như Yield Farming, tự động giới thiệu dự án, theo dõi phân tích những dự án Analytics vừa ra mắt, xổ số Lottery, bình chọn cho những dự án token Voting, gây quỹ IFO…

Ưu điểm:

• Phí giao dịch trên PancakeSwap là 0,2%, đây là khoản phí được đánh giá là rẻ nhất nhì so với các sàn DEX khác.
• Tốc độ giao dịch chỉ trong khoảng 5 giây là đã được thực hiện thành công.

Nhược điểm:

• Sàn dựa vào cấu trúc mạng lưới BSC cho nên thông tin và giao dịch đều có tính tập trung. Vì vậy mà PancakeSwap thường là đối tượng bị ngắm đến của các hacker.
• Khối lượng giao dịch tại sàn PancakeSwap còn khá thấp khi được đưa lên bàn cân với các sàn DEX khác.
• Khá tốn kém phí chuyển đổi nếu nhà đầu tư đang giữ ERC-20, vì cần phải đổi sang token BEP-20.
• Rùi ro về các dự án mới vẫn có thể xảy ra.

Sàn dYdX

Trang web của sàn: https://trade.dydx.exchange

Sàn dYdX là sàn trading phái sinh phi tập trung, được hình thành dựa trên nền tảng StarkWare – là phương hướng cho Layer 2 cùng tên gọi Zk-Rollups tại blockchain Ethereum. Sàn dYdX được công bố vào thời điểm tháng 5/2021, tuy nhiên hiện nay đã nắm giữ 2,7% thị phần tại các thị trường Defi.

Đối với sàn dYdX, nhà đầu tư có thể thao tác những trading tiền ảo phái sinh, tương tự với trading ký quỹ, trading spot cũng như hợp đồng tương lai… trong thời gian ngắn với mức chi phí nhỏ.

Ưu điểm:

• Người dùng tiến hành giao dịch trực tiếp mà không cần trả bất kỳ khoản phí gas nào cho các thợ đào.
• Hỗ trợ đòn bẩy lên tới 25x trong trường hợp giao dịch với các cặp như BTC-USD, LINK-USD,  ETH-USD, UNI-USD, AAVE-USD,…
• Các giao dịch hầu như đều được thực hiện ngay lập tức và cũng chỉ mất vài giờ để được xác nhận trên blockchain.
• Người dùng có thể vay trực tiếp thông qua người cho vay hay sàn đầu tư coin.

Nhược điểm:

• Dự án mới chính thức được ra mắt thị trường chưa bao lâu, dù sở hữu lượng market cap lớn thuộc hàng top nhưng dYdX hiện chỉ đang có khoảng 7% token được lưu thông mà thôi.

Sàn Sushiswap

Trang web của sàn: https://www.sushi.com/

SushiSwap, được xem là một sàn trading phi tập trung (DEX) tại nền tảng Ethereum. Lần đầu tiên xuất hiện tại thị trường là 2020, trong thời gian ngắn, SushiSwap biến thành một trong số các sàn DEX nổi tiếng hàng đầu tại cộng đồng tiền điện tử.

Ưu điểm:

• SushiSwap có tính năng Liquidity Mining (LM), tức là nhà đầu tư cung cấp thanh khoản để nhận được SUSHI (phần thưởng). Giúp cho mạng lưới của hệ sinh tháo SushiSwap ngày càng mở rộng và phát triển.
• Tất cả các giao dịch thông qua SushiSwap đều được công khai trên blockchain Ethereum, thể hiện được sự minh bạch và tín nhiệm của sàn.
• SushiSwap áp dụng mô hình AMM giúp tăng tính phù hợp cho Seller và Buyer thông qua hình thức các hồ bơi thanh khoản – Liquidity Pools.

Nhược điểm:

• Giống như các sàn DEX khác, SushiSwap đang là một sàn DEX được nhiều người biết đến, tuy nhiên vẫn có thể gặp rủi ro khi vận hành bất kỳ một dự án mới nào.
• Tính cạnh tranh cao giữa những sàn DEX trên thị trường cũng tác động ít nhiều đến sự duy trì và ổn định của sàn SushiSwap

Sàn Curve

Trang web của sàn: https://www.curve.fi/

Curve là một giao thức trading phi tập trung (DEX) được hình thành tại nền tảng Ethereum. Vào tháng 8 năm 2020, nó được cho ra mắt tại thị trường với thiết kế đặt biệt để việc trao đổi diễn ra thuận tiện giữ các stablecoin và những loại tiền tệ cùng mức giá được xem là không đổi.

Ưu điểm:

• Curve có hiệu suất cao khi tối ưu được tính thanh khoản cũng như hạn chế được các trường hợp slippage trong giao dịch stablecoin. Điều này cũng sẽ giúp làm giảm được các chi phí giao dịch.
• Sàn Curve áp dụng Stablcoin-focused, tức là tập trung chủ yếu các Stalecoin bao gồm USDT, USDC, DAI,… Cơ chế vận hành này giúp nâng cấp môi trường cho người dùng chủ yếu giao dịch stablecoin với slippage thấp.

Nhược điểm:

• Curve hạn chế người dùng trao đổi tiền tệ khác ngoài stablecoin trên nền tảng. Vì vậy mà các tính năng khác cũng không được hỗ trợ.

Những lưu ý cần ghi nhớ khi trading tại sàn DEX

Khả năng biến động cũng như cách biệt giá quá nhiều 

Vì liquidity tại DEX vẫn còn những hạn chế nhất là với những sàn trading vừa hình thành nên người sử dụng phải chấp nhận mức trượt giá nhiều hơn trong quá trình trading so với CEX có liquidity cao hơn. Do đó, thời điểm giao dịch coin tại DEX, nhà đầu tư nên xem xét thật kỹ lưỡng khả năng trượt giá dựa trên những sàn trading khác để có được mức tỷ giá hiệu quả nhất.

Những ghi nhớ về việc tìm kiếm coin tại sàn DEX

Do tất cả những nhà đầu tư đều có thể hình thành token và tiếp đến là thêm liquidity do đó ngày càng nhiều những token scam cũng như lừa lọc. Nếu có nhu cầu mua coin tại DEX (nhất là những coin vừa ra mắt) nhà đầu tư nên xem xét và tìm hiểu chính xác ký hiệu và smart contract của đồng coin chuẩn bị mua vào.

Áp dụng phức tạp

Nó không dễ dành cho những newbie sử dụng sàn DEX, nhất là khi gửi coin đến ví của bản thân như Metamask, do đó người sử dụng cần ghi nhớ thật cụ thể về tình hình bảo mật cũng như xem xét thật cụ thể mạng lưới blockchain bản thân đang dùng.

Thay đổi phí gas nhằm mục đích rút ngắn thời gian trading

Những lệnh của người sử dụng khi thao tác tại DEX bị trì hoãn đến khi những node tại blockchain duyệt, việc này khiến cho độ trễ tương đối với trading chờ được duyệt. Khi có nhu cầu rút ngắn thời gian, nhà đầu tư có thể thay đổi phí gas tại ví Metamask nhằm hỗ trợ trading trong thời gian ngắn.

Những thắc mắc về sàn DEX mà trader quan tâm

Những loại ví được chấp nhận tại sàn DEX là gì?

Ở những sàn DEX, dựa theo nguyên tắc mà sàn đề ra, nhà đầu tư sẽ không khó trong việc liên kết những ví lưu trữ là MetaMask, SafePal, Trust Wallet, Binance Chain Wallet,… Các nhà đầu tư nên cân nhắc về những loại ví có thể liên kết đối với sàn bạn đang quan tâm nhé.

Sàn DEX có thể chiếm ưu thế hơn so với CEX trong thời điểm nào sắp tới?

Hai sàn trading trên đều mang đến những điểm mạnh cụ thể khi vận hành trading tiền điện tử. Tuy được đánh giá cao cũng như mang đến nhiều hy vọng về tổng số người sử dụng được nâng lên trong tương lai, những những sàn DEX vẫn sẽ có những điểm yếu về cơ chế trading tiền tệ Fial, liên quan đến quản lý những token scam, vận hành giúp cho trader tại sàn,…

Vì vậy, không có gì chắc chắn khi tuyên bố là DEX sẽ chiếm ngôi và xoá sổ sàn CEX trong thời điểm sắp đến hay không.

Mức phí trading cần phải đóng cho sàn DEX là bao nhiêu?

Đối với những sàn DEX, sẽ có những quy định không giống nhau theo mỗi sàn, phí trading sẽ nằm trong khoảng từ 0,2 – 0,3%. Nó cũng được coi là khá thấp tại thời điểm hiện nay.

Trading tiền ảo thông qua tiền tệ fiat tại sàn DEX có được không?

Trong trường hợp nhà đầu tư tiền ảo có nhu cầu trading thông qua tiền pháp định, những sàn trading phi tập trung DEX thường sẽ không thích hợp do đối với các sàn này chỉ cho phép hoán đổi giới hạn những cặp tiền điện tử.

Những rủi ro nào khi trading mua bán tiền điện tử tại sàn DEX?

Nếu thực hiện việc mua bán token tại sàn DEX, nhà đầu tư nên xem xét thật cụ thể profile cũng như thông tin nhà phát triển loại token đó. Không chỉ vậy, nhà đầu tư hoàn toàn có thể phát hiện những rủi ro lừa đảo đến từ người bán hay rủi ro không có được mức giá mua cùng như bán đã kỳ vọng.

Sau khi tham khảo những thông tin liên quan đến DEX là gì cũng như những nào trading thịnh hành hiện nay trên đây. Hy vọng rằng bạn đọc đã có cái nhìn sâu hơn về vấn đề này. Hãy cùng đón xem những bài viết tiếp theo của chúng tôi để cập nhật những thông tin về giao dịch sớm nhất.